Kamu kurumları dökülüyor
Sayıştay’ın kamu kurumları ve belediyelerde yaptığı denetimlerden her geçen yıl daha kötü bir tablo ortaya çıkıyor. Kurum taşınmazlarına ilişkin muhasebe kayıtlarına, ihale kanununa aykırı işlemlere, çalışanların kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmamasına kadar 2022 yılında belirlenen 7 bin 836 mevzuata aykırı işlem sayısı 2023 yılında 8 bin 755’e çıktı. Kurumların yarısından fazlasında iç denetim mekanizmasının da sağlıklı çalışmadığı belirlendi.
Sayıştay, 2023 yılında bakanlıklar, belediyeler, düzenleyici kurumlar dahil 566 kamu idaresinde denetim gerçekleştirdi. Raporların 327 adedi TBMM’ye sunuldu. Sayıştay kamu idarelerinde yaptığı denetimlerde toplam 8 bin 755 hata ve bulgu belirledi. 2 bin 226 adet mali tabloları etkileyen hata, 6 bin 216 mevzuata aykırı bulgular, 273 adet de mali yönetim ve iç denetime ilişkin hata belirlendi. Raporda, “Sıklıkla yapılan hataların başında kamu idarelerinin tahsis ettikleri veya tahsisli kullandıkları taşınmazlara ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılmaması/hatalı yapılması gelmektedir” denildi. En çok rastlanan hatalar arasında yazılım, lisans, telif hakkı gibi hakların muhasebeleştirilmemesi, maddi duran varlıkların amortismanlarının hatalı hesaplanması, tapu kayıtlarının idare adına kayıtlı olan taşınmazların mali tablolarda yer almaması, kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmaması, hurdaya ayrılan varlıkların muhasebeleştirilmemesi yer alıyor.
Kamu idareleri Sayıştay’a bilgi vermek istemedi
Sayıştay kamu kurumlarından doğru bilgi alamıyor. Sayıştay’ın 445 kamu kurumunda yaptığı incelemede kamu idarelerinden 142’sinin tüm varlık ve yükümlülüklerini faaliyet raporlarında açıklamadığı tespit edildi. Bu idarelerden 14’ü genel bütçeli idare, 35’i özel bütçeli idare, 5’i özel bütçeli diğer idare, 70’i belediye, 6’sı bağlı idare, 10’u il özel idaresi, 1’i mahalli idare birliği ve 1’i sosyal güvenlik kurumu. Kamu kurumlarının 278’i bütçe hedef ve gerçekleşmeleri arasındaki sapmaların nedenlerini açıklamadı. 88 kamu kurumu özel ödenek, dış proje kredisi, bağış ve yardım gibi kaynakları Sayıştay’a göstermedi. 63 kurum bütçe başlangıcı ve yıl sonu sonuçlarını ayırma gereğini duymadı. 62 kurum ise bütçe hedefleri tutarsız. 12 kamu idaresi ise yıl sonu ödeneklerini doğru kaydetmedi. 19 kamu kurumu mevzuata aykırı harcama yaptı. Kamu kurumlarının 16’sı ise bütçe gerçekleşmelerinin gerçeği yansıtmadığı belirlendi.